Anders schrijven in Taaldomein

Marianne Overmaat  ·  12de Conferentie Het Schoolvak Nederlands  ·  1998  ·  pagina 323 - 330

ANDERS SCHRIJVEN IN TAALDOMEIN

Marianne Overmaat

Taaldomein is een taalvaardigheidsmethode waarin lezen, samenvatten, schrijven, spreken en luisteren geïntegreerd worden aangeboden. Het leerlingenboek voor de havo-afdeling (leerjaren 4 en 5) bevat negen kernhoofdstukken. Die beginnen elk met een theoretisch deel. De theorie wordt vervolgens toegepast en verder uitgewerkt bij (1) lezen en samenvatten, (2) schrijven en (3) spreken en luisteren. De meeste kernhoofdstukken hebben één of meer tekststructuren als ingang. Tabel 1 geeft een overzicht van de opbouw van de methode voor het leerlingenboek tweede fase havo. De leerstof voor de tweede fase vwo bevat enkele hoofdstukken extra, waaronder twee extra kernhoofdstukken.

1 TEKSTSTRUCTUREN

Voor schrijven heeft deze opzet het voordeel dat uitgebreid aandacht kan worden besteed aan duidelijk afgebakende tekstsoorten. De meeste van de aangeboden tekststructuren kunnen voor verschillende tekstdoelen (als informeren, beschouwen, overtuigen) en tekstsoorten (ingezonden brief, artikel, verslag) worden gebrulkt. Zo kan de chronologische tekststructuur worden gebruikt in een informerende tekst (bijvoorbeeld een krantenartikel) waarin een gebeurtenis wordt beschreven. De tekst volgt dan de loop van de gebeurtenis. Ook voor het beschrijven van een ontwikkeling ligt deze structuur voor de hand. Zo kan iemand de ontwikkeling van het openbaar vervoer beschrijven: hoe was het openbaar vervoer vroeger geregeld, hoe is het nu en hoe zal het er in de toekomst, volgens een of meer deskundigen, uitzien? De tekststructuur kan worden gebruikt in een betogende tekst (bijvoorbeeld een ingezonden brief) wanneer de schrijver zich op het standpunt stelt dat de ontwikkeling waarvan sprake is, niet snel genoeg gaat, of dat de ontwikkeling juist is doorgeschoten en teruggedraaid moet worden.

2 VOORBEELDAANPAK

Bij taalvaardigheidsonderwijs gaat men nogal eens uit van de veronderstelling 'al doende leert men'. Schrijven leert men door teksten te schrijven, samenvatten door teksten samen te vatten en discussiëren leert men door in gesprekken zijn mond open te doen. Voor de docent betekent deze aanpak vooral het scheppen van gunstige voorwaarden (leuke opdrachten bedenken, interessante teksten uitzoeken) en achteraf feedback geven (tijdrovend nakijkwerk). Uit onderzoek blijkt dat deze zeer algemene methode weinig zoden aan de dijk zet: leerlingen gaan er maar weinig door vooruit, hoe hard de docent ook zijn best doet om achteraf duldelijk te maken wat er allemaal fout ging.

324   Marianne Overmaat

TABEL 1: Overzicht van de opbouw van Taaldomein voor het leerlingenboek tweede fase havo

 

Afdeling A

I

Teksten

Waar gaan ze over en wat wil

je ermee?

2

Was je erbij?

Rapporterende teksten

3

Wat is het precies?

Vergelijkende beschrijvingen

4

Hoe verklaar je dat?

Verschijnselen en verklaringen

5

Mijn standpunt is...

Eenvoudige betogen

Algemene theorie

Algemene theorie

Algemene theorie

Algemene theorie

Algemene theorie

-tekstdoelen (herhaling)

-structuur van rapporterende

-tekstdoelen (vervolg)

-oorzaken eo redenen

-meningen en standpunten

-structuur van informerende teksten

teksten

-standaardstructuren: 1) overeen-

-verbindingswoorden en

-stellingen en condusies

(herhaling)

-verbindingswoorden en verbanden

komsten en verschillen;

verbanden (10 verbanden)

-hoofdargumenten en sub-

- standaardstructuren: chronologische

(4 verbanden)

2) voordelen en nadelen.

-standaardstructuren:

argumenten

structuur en structuur met deel-

 

 

verschijnselen en verklaringen

-argumenten en tegenargumenten

onderwerpen

 

 

-structuurmarkeerders

-standaardstructuren, markeerders

en verbindingswoorden

 

 

 

 

-uitbreiding verbanden

Lezen

Lezen

Lezen

Lezen

Lezen

(informerende teksten)

(rapporterende teksten)

(informerende teksten)

leesstrategieën

leesstrategieën

leesstrategieën

leesstrategieën

leesstrategieën

-globaal lezen

-maken argumentatieschema

-globaal lezen: I) koppensnellen;

-toepassen leesstrategieën (inclusief

-zelf vragen stellen bij een tekst

-sleutelfragmenten

samenvatten

2) begin en eind alinea lezen

noteren sleutelfragmenten)

(afgeleid van structuuronderdelen

-zelf vragen stellen

-twee samenvattingen van

samenvatten

-gegeven vragen beantwoorden

en verbanden)

-vragen beantwoorden

verschillende omvang op basis

-sleutelfragmenten noteren

samenvatten

samenvatten

samenvatten

argumentatieschema

 

-bewerken sleutelfragmenten

-indelen sleutelfragmenten bij

-overkoepelende vragen of

-verbindingen tussen belangrijke

 

-verbindingswoorden in samen-

vattingen

(gegeven) overkoepelende kopjes

kopjes bedenken

-leidraad maken m.b.v.sleutel-

fragmenten en overkoepelende

vragen of kopjes

stappenplan voor samenvatten

stappen in het betoog

Schrijven

Schrijven

Schrijven

Schrijven

Schrijven

persoonlijk verslag

vervolg I

informerende tekst met

beschouwende tekst met

eenvoudig betoog

structuur

procedure:

voor- en nadelen

verschijnselen en verklaringen

structuur

chronologische structuur met

-verwerken notities in twee-

oefenen met verschillende

structuur

-standpunt met alleen argumenten

inpassing informatie

kolommenschema

informatiebronnen

-verschijnselen (gedrag) en

vóór

formuleren:

-details noteren

-weergeven van bronnen

verklaringen

-inleiding en slot uitbreiding

-gebruik van tijd

-concept schrijven

-inlassen vraaggesprekjes

-inleiding en slot uitbreiding

mogelijkheden

-mogelijkheden om het gebruik van

-kritisch lezen en veranderen

-protocolfragmenten leesbaar maken

mogelijkheden

-overgang naar kern: standpunt of

het woord 'ik' te beperken

eigen tekst

structuur

procedure

vraagstelling

-amuserend nevendoel

-beoordeling door meelezer

-inleiding en dot uitbreiding

-informatie bewerken en onder-

procedure:

procedure:

voorbereidende notities (zie

(beoordelingsformulier)

-schrijven netversie

mogelijkheden

-gebruik structuurmarkeerders,

brengen bij wagen of structuur-

onderdelen

-bedenken, selecteren en ordenen

argumenten

ar

verder hoofdstuk 2)

structuur

verbindingswoorden en verbindings-

Zie ook hoofdstuk I I:

-inpassen in bekende procedure

 

-kernzinnen formuleren

zinnen

Werken met documentatie.

stappenplan voor schrijven een-

 

-inleiding, titel en slot verschillende

mogelijkheden

stappenplan voor eenvoudige

informerende tekst

-structuur vergelijkende beschrijving

(overeenkomsten en verschillen)

voor alternatieve schrijfopdracht

procedure:

 

voudig betoog

 

 

-toepassen stappenplan

 

 

Spreken/luisteren

Spreken/luisteren

Spreken/luisteren

Spreken/luisteren

Spreken/luisteren

voorkennis

rapporterende voordracht

vergelijkende beschrijving

oordeelsvormende discussie

debat

inventariseren voorkennis

oriëntatie

voorbereiden

oriëntatie/uitleg

oriëntatie/uitleg

-m.b.t.spreek- en luistersituaties

-voorbeelden van mondelinge

-deels als bij schrijven

-verschillende discussievormen of

-procedure bij debat

-m.b.t aandachtspunten bij een

verslagen

-aanvulling met directe bronnen

discussiefasen

-rel van jury

voordracht

-grote lijn en zijpaden

luisteren (drie groepen luisteraars)

voorbereiden

voorbereiden en oefenen

-m.b.t. aandachtspunten hij een

-opening en afsluiting

-groep 1: toepassen beoordelings-

-bedenken van vragen en voorlopige

- le ronde: presentatie sterkste

groepsgesprek

voorbereiden

schema

meningen

argumenten

 

-deels als bij schrijven

-groep 2: aantekeningen feitelijke

oefenen

-2e ronde: argumenten tegenpartij

 

-kolommenschema als spiekbriefje

inhoud

-deelnemers:uitwisselen vragen en

weerleggen

 

oefenen en beoordelen

-groep 3: noteren verschillende

meningen

-3e ronde: debat afsluiten

 

-vier aspecten

soorten vragen

-luisteraars: vutstellen en beoorde-

beoordelen

 

-ondersteunende wagen per aspect

-uitbreiden beoordelingsschema

len rol deelnemers

-jurywaardering, verklaring verschui-

 

reflecteren

oefenen

bespreken

ving waardering

 

-belangrijkste advies voor volgende

-uitvoeren vergelijkende beschrijving

-effecten van mogelijke bijdragen

-aanpassen beoordelingsschema aan

 

keer

-gevolgd door vragen, vergelijken

aantekeningen en beoordelingen

reflecteren

 

debat, o.m. argumentatie

 

 

-aanwijzingen formuleren op grond

van leerlingencommentaar

 

 

ANDERS SCHRIJVEN IN TAALDOMEIN   325

 

 

Afdeling B

6

Alles overwegend...

Gecompliceerde betogen

 

7

Klopt dat wel?

Argumentatie beoordelen

8

Zo los je dat op!

Problemen en oplossingen

9

Succes!

Examenvoorbereiding

10

Meer over

argumenteren

-redeneerschema's

-meer drogredenen

-

Algemene theorie

Algemene theorie

Algemene theorie

Algemene theorie

II

-argumenten en tegenargumenten

-beoordelen op juistheid en

-probleemoplossingstructuur

-overzicht standaardstructuren

-weerleggen van tegenargumenten

aannemelijkheid (bij drie

-beoordelen argumentatie in

-gebruik bij informerende, beschou-

Werken met

-standpunt aanpassen

argumeenealietypen)

betogende teksten met

wende en betogende teksten

documentatie

-argumentatie op basis van:

-drogredenen: overhaaste

probleem-oplossingsstructuur

-functiewoorden

Informatie zoeken

I) causaliteit 2) voordelen;

g eneralisatie en autoriteits-

 

-overzicht van verbanden en

-5150-codering

3) vergelijking.

drogreden

 

verbindingswoorden

-CD-ROM

 

-geldige redeneringen

 

 

-tijdschriften en knipselmappen

 

 

 

 

-interviews en radio- en televisie-

programma's

Lezen

Lezen

Lezen

Lezen

-Internet

leesstrategieën

leesstrategieën

leesstrategieën

Lezen en samenvatten

Informatie bewerken

-maken argumentatieschema van

-analyse van een discussieverslag

-noteren structuuronderdelen in de

op het eindexamen

-bronnenlijst maken

gecompliceerd betoog

met meer standpunten

kantlijn

-voorspellen

-informatie bewerken

samenvatten

-vragen bij een argumenterende

-bedenken tekstbegripsvragen (over

-tekstbegripsvragen (algemene

-de documentatiemap

-gecompliceerde betogen samen-

tekst

structuur en verbanden)

leerstof)

12

vatten op, basis van

samenvatten

-bedenken beoordelingsvragen

-beoordelingsvragen (argumentatie-

argumentatieschema

-selecteren juiste informatie

samenvatten

leerstof)

Een zakelijke brief

-samenvattingen beoordelen

-zuinig en samenhangend formuleren

-samenvatten met probleem-

-structuur opsporen

schrijven

stappenplan voor het samen-

 

oplossingsstructuur als leidraad

-overkoepelende kopjes bedenken

De tekst van de brief

vatten van een betoog

 

-alternatieve structuur voor zelfde

tekst

 

-de eerste zin of alinea

-de kerntekst

 

 

 

 

-de afsluiting

 

 

 

 

De formaliteiten

Schrijven

Schrijven

Schrijven

Schrijven

van het briefhoofd tot bijlage(n)

gecompliceerd betoog

structuur

gedocumenteerd betoog naar

keuze

(oefenen met laatste leerstof,

voorafgaand aan tekst in

algemene aanpak en

beoordeling

 

-argumenten en weerlegde tegen-

formuleren

hoofdstuk 9)

-samenvatting van de opgebouwde

 

argumenten

-met andere woorden herhalen:

structuur

procedure, inclusief verzamelen en

Afdeling C

procedure

synoniemen, omschrijvingen en

-oefenen met probleem-

bewerken van documentatie

13

-op basis van aantal artikelen

verzamelnamen

oplossingsstructuur

-algemeen beoordelingsschema: vier

argumenten bedenken, selecteren,

ordenen

-gebruik van verwijswoorden

procedure en structuur

procedure

-zelf structuur kiezen bij

aspecten (drie lopen parallel met

de beoordeling van de voordracht

Zinnen

Correct Nederlands

-volgorde van argumenten bepalen

-als in hoofdstuk (5 en) 6

verschillende onderwerpen

bij spreken/luisteren)

-congruentie

-schrijven volgens stappenplan

 

-maken van schema bij twee

 

-verwijzen

formuleren

 

verschillende structuren

 

-de vergrotende trap

-alternatieven voor veelvuldig

gebruik 'je'

 

 

 

-pleonasmen

-contaminaties

-markeren standpunt, argumenten

en tegenargumenten

 

 

 

Stijl

-tangconstructie

 

 

 

 

-de lijdende vorm

 

 

 

 

-naamwoordstijl

 

 

 

 

14

Spreken/luisteren

Spreken/luisteren

Spreken/luisteren

Spreken en luisteren

Leestekens

oordeelsvormende discussie

betogende voordracht

besluitvormende discussie

algemene aanpak en

-de zin

(vervolg)

uitleg

voorbereiden

beoordeling

-punten en andre zinsafsluiters

voorbereiden

-bijzondere presentatietechnieken in

-lezen probleemstelling en

Samenvatting van de algemene

-dubbele punt

-oefenen met doorvragen en

bekende redevoeringen

bijbehorende dossiers

aanpak en beoordeling van

-de puntkomma

samenvatten

-bruikbaarheid in eigen voordracht

-bepalen criteria keuzeproces

-voordrachten

-de komma

oefenen

beoordelen

-uitbreiden rol gespreksleider

-groepsgesprekken en discussies

-aanhalingstekens

-discussiëren met observatoren

-aanpassing beoordelingsformulier

oefenen en beoordelen

 

 

beoordelen

aan betoog

-twee groepen observatoren

 

I S

-maken observatieverslag

-beoordelen uitgeschreven voor-

luisteren (twee groepen)

Keuzeopdracht voor schrij-

-gebruik beoordelingsschema

dracht

groep 1: argumentatie

ven en spreken/luisteren

Spelling

groepsgesprekken

oefenen en bespreken

-herkennen argumenten

 

-vormovereenkomst

Extra: betogende voordracht

-betogende voordracht

-waarde van argumenten bij beslissing

 

-de spellingscontrole van de

-overeenkomsten met schriftelijk

-beoordelen a.d.h.v. beoordelings-

-herkennen prioriteit bij beslissing

 

tekstverwerker

betoog

formulier

2:

groep   gespreksbijdragen

 

-het beginsel van etymologie

-aanpassen procedure schriftelijk

 

-toepassen beoordelingsschema van

 

-werkwoorden en naamwoorden

betoog

 

hoofdstuk 6

beide groepen: besluitvorming

 

-samenstellingen

-meervouden

 

 

-beoordeling criteria en procedures

bespreken

 

 

 

 

-fasen besluitvormende gesprekken

 

 

326   Marianne Overmaat

In Taaldomeln wordt veel nadruk gelegd op het vooraf expliciteren van criteria. Daarbij wordt van voorbeelden gebruikgemaakt. Voorbeeldteksten om uit te leggen hoe een bepaalde tekststructuur in elkaar zit, voorbeelden van verschillende inleidingen en afsluitingen, voorbeelden van samenvattingen, voorbeelden van het beoordelen van argumentatie. Onderzoek naar de voorbeeldaanpak is gedaan op het gebied van schrijfvaardigheid. Daar bleek deze aanpak aanzienlijk betere en snellere resultaten op te leveren dan de gebruikelijke aanpak.

3 FASE VOOR FASE WERKEN

In de loop van de hoofdstukken wordt een stappenplan opgebouwd waarmee de leerlingen het schrijfkarwei te lijf kunnen. Het stappenplan in zijn geheel ziet er als volgt uit. De eerste vier stappen worden in de eerste hoofdstukken niet altijd in hun geheel door de leerling zelf uitgevoerd. Zij schrijven eerst binnen een bepaalde tekststructuur, over een gegeven onderwerp en gegeven tekstdoel, soms ook met gegeven informatie.

STAPPENPLAN

  1.  Kies een onderwerp.

Wanneer je daar helemaal vrij in bent, is het handig een poosje de discussieprogramma's op de tv of de opiniepagina's in de krant te volgen. Een trefwoordenlijst in de bibliotheek kan je ook op weg helpen.

  1. Maak een brainstormlijst van wat je zelf over het onderwerp kunt bedenken. Verzamel vervolgens zoveel informatie als nodig is. Verzamel zowel feitelijke informatie als meningen, standpunten en argumenten. Zorg ook voor voldoende voorbeelden en details om de tekst voor je lezers boeiend te houden. Maak een goede administratie van de informatie (zie voor tips voor het verzamelen en administreren de handleiding 'Werken met documentatie').

  2. Kies of bedenk een vraagstelling of discussiepunt, passend binnen het onderwerp. Een vraagstelling die duidelijk verschillende meningen oproept, is interessanter dan een vraagstelling waar iedereen het eigenlijk wel over eens is. Vaak betekent dit dat je concreet moet zijn: over algemene aangelegenheden zijn veel mensen het wel eens. Over de uitwerking veel minder. Ga ook na wat je doel is: lezers overtuigen van jouw standpunt, of lezers (en misschien ook jezelf) aan het denken zetten. In het eerste geval schrijf je een betoog, in het tweede geval een beschouwing.

  3. Beslis welke structuur het meest geschikt is voor jouw vraagstelling of discussiepunt, het doel dat je wilt bereiken en de informatie waarover je beschikt. Het is verstandig om hiervoor een standaardstructuur te kiezen (zie voor mogelijkheden paragraaf 1 van dit hoofdstuk).

ANDERS SCHRIJVEN IN TAALDOMEIN   327

  1. Maak nu een tweekolommenschema. In de linkerkolom zet je structuuraanduidingen met de (voorlopige) kernzinnen die daarbij horen. In de rechterkolom noteer je in telegramstijl de informatie die daarbij hoort. Ga hierbij na welke informatie die je hebt verzameld, op welke plaats thuishoort. Gebruik daarbij codes (zie de handleiding 'Werken met documentatie').

  2. Ga na of je nu voldoende informatie hebt voor een goede tekst. Verzamel eventueel aanvullende informatie. Je weet nu precies wat je zoekt. Vaak zal het gaan om nog wat ondersteunende feiten of cijfermateriaal. Ga ook na of je voldoende boeiende voorbeelden en details hebt.

  3. Schrijf het concept op ruim opgezet papier. Laat voldoende ruimte over om later nog het een en ander te kunnen veranderen of aanvullen. Wanneer je een goed schema hebt gemaakt, hoef je niet meer zo na te denken over de inhoud en de structuur. Je kunt je dus concentreren op het formuleren. Zorg voor een goede samenhang tussen belangrijke stappen in de gedachtegang door het gebruik van verbindingswoorden en andere markeringen.

  4.  Besteed extra aandacht aan de inleiding en het slot. Je bent in dit boek onder meer de volgende mogelijkheden tegengekomen.

  •   INLEIDING: aanleiding, vragen, voorbeelden, voorval (anekdote), achtergrondinformatie, citaat, actualiteit;

  •   SLOT: samenvatting, conclusie, onverwachte draai, aansporing, terugkomen op voorval inleiding.

Bedenk ook een dekkende en motiverende titel.

  1. Ga na of je tevreden bent over de formulering. Gebruik je niet te vaak dezelfde woorden? Maak je niet te veel gebruik van de lijdende vorm of van woorden als `ik' of 'je' ? Kloppen de zinsconstructies? Controleer of er geen taal- of spelfouten in de tekst staan en of je de leestekens wel correct gebruikt.

  2. Laat de tekst beoordelen door een meelezer, verander vervolgens nog wat je wilt veranderen en maak een netversie. Let daarbij ook op de lay-out.

Een belangrijk onderdeel van het stappenplan is het invullen van een schema. De tekststructuur van het betreffende hoofdstuk kan daarbij veel hulp bieden. Vooral de probleemoplossingsstructuur (en voor het vwo de structuur van de betogende beleidstekst) bevat veel 'invulplaatsen'. Deze maken het mogelijk veel informatie te verwerken zonder dat het betoog onoverzichtelijk wordt. Een voorbeeld van zo'n invulschema, uit een later hoofdstuk, ziet u in tabel 2.

328   Marianne Overmaat

TABEL 2: Voorbeeld van een invulschema

 

PROBLEEM

•   ernst/omvang

•   gevolgen

 

OORZAKEN

 

VOORGESTELDE MAATREGEL

•   plan van aanpak

•   verwacht effect

 

UITVOERBAARHEID

•   tegemoetkoming aan bezwaren

betrokken partijen

•   oplossing voor de kosten

•   eerdere toepassingen

 

KOSTEN- EN BATENANALYSE

•   afweging voor- en nadelen

•   vergelijking met andere maatregelen

 

4 WERKEN MET DOCUMENTATIE

In de kernhoofdstukken wordt het werken met documentatie langzaam opgebouwd. Bij een beperkt aantal van de opdrachten moeten de leerlingen zelf uitgebreide documentatie verzorgen. Uitgangspunt daarbij is dat leerlingen voor grote problemen komen wanneer ze beginnen met gedocumenteerd schrijven voordat ze een goed gestructureerde tekst kunnen schrijven. Schrijven volgens een tekststructuur wordt daarom vaak geoefend met behulp van gegeven of eenvoudig te genereren informatie. Er zijn extra opdrachten voor docenten die (vervolgens) uitgebreider met documentatie willen werken of voor leerlingen die van meet af aan meer aankunnen. Een handleiding voor het werken met documentatie wordt gegeven in een apart hoofdstuk. Deze handleiding kan op ieder gewenst moment worden ingezet.

5 TERUGKOPPELING NAAR CRITERIA

Bij iedere grotere schrijfopdracht hoort een apart beoordelingsformulier. Dit maakt het mogelijk na te gaan of de leerlingen de behandelde leerstof goed hebben toegepast. De formulieren zijn in de handleiding op diskette toegevoegd, zodat de docent zelf nog wat kan toevoegen of schrappen. Een voorbeeld is hierbij opgenomen (tabel 3). Zoals aan het voorbeeld is te zien, is slechts een deel van de criteria specifiek voor het betreffende hoofdstuk (hier punt 3 en 4).

ANDERS SCHRIJVEN IN TAALDOMEIN   329

De formulieren worden in de methode in eerste instantie gebruikt door de 'meelezer', een leerling die de schrijver tljdens verschillende momenten van het schrijfproces van advies kan dienen.

TABEL 3: Beoordellngsformulier voor een tekst met een probleemoplossingsstructuur

 

1

a

ontbreekt

DE TITEL

b

past niet zo goed

 

c

is wel erg saai

 

d

is dekkend en strekkend

2

a

ontbreekt of is wel erg kort

DE INLEIDING

b

is te langdradig

 

c

vertoont te weinig samenhang met de rest van de tekst

 

d

geeft duidelijk aan waar het over gaat

 

e

wekt de belangstelling

3

a

wordt niet goed beschreven

HET PROBLEEM

b

er wordt niet goed aannemelijk gemaakt dat er sprake is van een

echt probleem

 

c

het probleem wordt duidelijk beschreven

 

d

er wordt aannemelijk gemaakt dat er sprake is van een echt

probleem

4

a

wordt niet goed beschreven

DE OPLOSSING

b

er wordt niet goed aannemelijk gemaakt dat dit een goede

oplossing is

 

c

de oplossing wordt duidelijk beschreven

 

d

er wordt aannemelijk gemaakt dat dit een goede oplossing is

5

a

ontbreekt of is storend kort

HET SLOT

b

is te langdradig geworden

 

c

vloeit niet logisch uit de tekst voort

 

d

bevat een uitbreiding die wat minder geslaagd is

 

e

rondt de tekst goed af

 

f

heeft een geslaagde onverwachte draai of verwijst geslaagd naar

de inleiding

6

a

de tekst is erg droog omdat er te weinig interessante of aardige

PUBLIEKSGERICHTHEID

 

details worden gegeven

 

b

de tekst bevat te veel herhalingen en wordt daardoor saai

 

c

de tekst bevat voldoende interessante of aardige details om de

lezers te boeien

 

d

de tekst is voldoende afwisselend geformuleerd

7

a

de volgende alinea's missen een duidelijke eerste zin:

ALINEA-OPBOUW

b

de volgende alinea's zijn niet goed uitgewerkt:   

 

c

de alinea's bevatten duidelijke eerste zinnen en zijn ook goed

uitgewerkt

330   Marianne Overmaat

 

8

a

tussen de volgende zinnen is het verband niet duidelijk

VERBANDEN

 

(even aangeven welke)

 

b

belangrijke verbanden worden goed aangegeven

9

a

sommige zinnen kloppen niet (met potlood aangeven welke)

ZINSBOUW

b

sommige woorden zijn verkeerd gespeld (met potlood

EN SPELLING

 

aangeven welke)

6 OPNAME IN HET SCHRIJFDOSSIER

Voor het schrijfdossier levert de methode voldoende materiaal. Per geschreven tekst kunnen in het dossier worden opgenomen:

  •   het ingevulde schrijfschema;

  •   de verzamelde en bewerkte informatie (wanneer van toepassing);

  •   de conceptversie, inclusief inleiding en slot;

  •   het beoordelingsformulier (beoordeling door medeleerling of docent);

  •   de herschreven versie.

Labels

doelgroep
NT1-leerlingen
domein
schrijfonderwijs
land
Nederland
onderwijstype
voortgezet/secundair onderwijs
thema
onderwijsleermateriaal
papier

Dit artikel is onderdeel van

Onderdeel van

12de Conferentie Het Schoolvak Nederlands · 1998