o4nt.nl. Onderwijs voor een nieuwe tijd

7. Onderwijsinnovatie

Referenties

Schwartz, F. (2007). "Kranten moet je leren". In: De Nieuwe Reporter (online raad-
pleegbaar op: www.denieuwereporter.n1/2007/11/kranten-lezen-moet-je-leren/).

Noten

1 Met de onderbouw wordt bedoeld: de eerste twee leerjaren van het voorbereidend middelbaar beroepsonderwijs (vmbo) en de eerste drie leerjaren van het hoger algemeen voortgezet onderwijs (havo) en het voorbereidend wetenschappelijk onderwijs (vwo). Met de bovenbouw wordt bedoeld: het derde en het vierde leerjaar van het vmbo, de vierde en de vijfde klas van het havo en de vierde, vijfde en zesde klas van het vwo.

Ronde 2

Luc De Vries & Erik Verhulp o4nt

Contact: luc@on-it.nu

erik@digischooLn1

o4nt.ni. Onderwijs voor een nieuwe tijd

De wereld verandert snel en elke school speelt daar op een andere manier op in. Dat kan beter. Samen met leraren en ouders die deze overtuiging delen, wil o4nt. nl scholen oprichten op basis van een nieuwe richting: Steve Jobsscholen. In deze presentatie wordt toegelicht wat de betekenis ervan is voor het taalonderwijs.

Er is steeds meer mogelijk met behulp van techniek en internet, ook in het onderwijs. Kinderen gaan heel natuurlijk om met nieuwe technologische mogelijkheden. Veel scholen zoeken naar manieren om de digitale techniek constructief te gebruiken. Meestal wordt geprobeerd nieuwe technieken in een traditionele structuur in te pas-

183

ZESENTWINTIGSTE CONFERENTIE HET SCHOOLVAK NEDERLANDS

sen: de traditionele leerstof en leermethoden in een nieuw jasje. Het huidige onderwijs laat zich vaak leiden door traditie. We zitten gevangen in de bestaande, soms al decennia oude structuren, opbouw en middelen, die kinderen opleiden voor een baan in het industriële tijdperk. En dat terwijl wij de leerlingen juist moeten voorbereiden op de toekomst. Over zo'n vijftien, twintig jaar verlaten ze de school en moeten ze kunnen meedraaien in de maatschappij, met de middelen die de maatschappij dan ter beschikking staan.

2. Onderwijs voor een nieuwe tijd

Om te begrijpen wat het bovenstaande betekent, is het nodig om de onderwijstraditie los te laten en om helemaal van nul op te bouwen. Op die manier zal een nieuw en flexibel onderwijs ontstaan dat in staat is in te spelen op de nieuwste ontwikkelingen, zodat we elke verandering kunnen toepassen in ons onderwijs. We zijn ervan overtuigd dat goed gebruik van de nieuwste technologische ontwikkelingen en het optimaal inzetten van de leerkracht in een 24/7 instelling tot een transitie in onderwijs zal leiden die we nog niet eerder hebben meegemaakt. Die learning revolution is wereldwijd gaande en zal ook het Nederlandstalige onderwijs niet overslaan. Onderwijs voor een nieuwe tijd (o4nt) geeft een antwoord op die ontwikkeling. Een ambitieus antwoord met visie. o4nt gaat uit van vier pijlers; vier gedachten die in de maatschappij ingeburgerd zijn, maar nog niet zijn doorgedrongen in het onderwijs:

•  Talenten

De eerste pijler is dat elk talent gekend moet worden: starten bij de talenten van het individuele kind en het kind stimuleren om van daaruit verder te ontwikkelen. We moeten in het onderwijs dus rekening houden met de leerstijl van elke leerling. Dat vergt een open aanbod van leermiddelen en een intensieve coachende rol voor de leerkracht. De leerling stuurt zijn of haar leerproces, begeleid door coaches en ouders.

•  Leren kan altijd en overal

De tweede pijler is dat leren altijd en overal kan. In de zakenwereld is het al heel gewoon dat je altijd en overal kunt werken. Waarom dan niet in het onderwijs? Dit is heel goed te realiseren in de combinatie van een schoolgebouw en een virtueel deel. Het schoolgebouw is de ruimte waar de leerlingen fysiek bij elkaar komen, met flexibele openingstijden, tussen half acht 's ochtends en half acht 's avonds, 52 weken per jaar. De virtuele ruimte is 24/7 open en vanaf elke plek ter wereld bereikbaar. Dus ook bijvoorbeeld als de leerlingen met vakantie zijn. Zowel in het schoolgebouw als in de virtuele ruimte kunnen leerlingen individueel aan de slag gaan en samenwerken.

184

7. Onderwijsinnovatie

•  Vaardigheden voor de 21e eeuw

De derde pijler is dat in de 21e eeuw bepaalde vaardigheden essentieel zijn, zoals creativiteit, innovatief en kritisch kunnen denken en problemen kunnen oplossen. Communicatie speelt een grote rol, net zoals samenwerking, aanpassingsvermogen, leiderschap, productiviteit, sociale contacten en motoriek. In het huidige onderwijs wordt wel aandacht besteed aan dit soort vaardigheden, maar in het concept o4nt staan ze centraal, opdat de leerlingen straks mee kunnen draaien in de maatschappij.

•  Ouders spelen een belangrijke rol

De vierde pijler is dat de verantwoordelijkheid van het leren niet alleen bij de school en het kind ligt, maar ook bij de ouders. Samen zijn we verantwoordelijk voor de ontwikkeling van het kind. Leerlingen leren op school, maar daarbuiten leren leerlingen net zo veel (zo niet, meer). Het is belangrijk om de school en de omgeving met elkaar te verbinden. Zo versterken we de kwaliteit van het onderwijs. Ouders doen actief mee in het onderwijsproces. Er wordt een contract met de ouders gesloten en een inventarisatie gemaakt van hun deskundigheden. Op die manier zullen ouders via hun zakelijke ervaring of hobby bijdragen aan het leren. Maar we kunnen de ouders ook gebruiken voor de organisatie van de school. Daarom zijn alle ouders van het o4nt automatisch lid van de community van de school. Ouders beseffen dat de ontwikkeling van hun kind niet alleen een verantwoordelijkheid is van de school maar ook van henzelf; dat opvoeden iets is wat je samen doet. En ook al werken ouders misschien allebei, elk betrokken ouder kan best een paar uur per maand een bijdrage leveren. Kunnen de ouders dat niet? Dan is het onderwijs o4nt niet de aangewezen vorm voor hen.

3. Geen vooraf vastgesteld eisenpakket

Het traditionele onderwijs dwingt leerlingen en leraren om aan een bepaald eisenpakket te voldoen, terwijl je daarmee over het algemeen niet het beste uit het kind haalt. Elke leerling verzamelt een unieke set vaardigheden die past bij zijn talenten en interesses. Daarom formuleert o4nt geen minimale eisen als het gaat om kennis en vaardigheden die de leerling aan het einde van elk schooljaar zou moeten beheersen. Er is een basisvertrouwen dat leerlingen, leerkrachten, ouders en de rest van de omgeving toewerken naar een optimale ontwikkeling van de leerling. Daarbij zijn sport, lichamelijke oefening, gezond en bewust leven, bewustzijn van de relevante maatschappelijke thema's, kunst en creativiteit belangrijke componenten binnen de schoolprojecten.

185

ZESENTWINTIGSTE CONFERENTIE HET SCHOOLVAK NEDERLANDS

1. Elo

ICT is een belangrijk middel in de 21e eeuw. En het is dus vanzelfsprekend dat dit een belangrijke rol speelt in o4nt. Met ICT kunnen leerlingen oefenen en getoetst worden. Bovendien kan de ontwikkeling van de leerling met ICT goed gevolgd worden en kan goed ingespeeld worden op de individuele ontwikkeling door een op maat gesneden aanbod. De elektronische leeromgeving (elo) is daarbij het centrale punt. Daarin kan de planning van de activiteiten plaatsvinden en kunnen de uitgevoerde activiteiten, een zelfreflectie en de resultaten bewaard worden. De coaches vullen de feitelijke informatie in en geven suggesties en feedback. De ouders krijgen toegang tot de elo.

1. iPads

Verder zal gewerkt worden met iPads. De iPad is handzaam en door het touch screen gaan zelfs jonge kinderen er heel intuïtief mee om. Ze klikken wat en als ze het een paar keer geprobeerd hebben, weten ze hoe het werkt. Van 'ouderwets' speelgoed, zoals blokken, leert het kind natuurlijk ook heel veel. Sterker nog, het blijft ook belangrijk (bv. de blokken voor de motoriek). Maar met de iPad kan je veel meer leerprocessen combineren, feedback geven en de ontwikkeling stimuleren. Het leereffect is vele malen groter. Dat er later, in de maatschappij, waarschijnlijk met een computer wordt gewerkt in plaats van met een iPad, is niet erg. De stap van iPad naar computer is niet groot en snel geleerd.

1. Veel materiaal voorhanden

De leerkrachten hoeven niet zelf op zoek te gaan naar lesmateriaal. Er is veel voorhanden. De Digischool heeft al veel materiaal verzameld en ook de iPad biedt veel apps die geschikt zijn voor het onderwijs. o4nt zal kwaliteitseisen aan educatieve apps stellen en geschikte apps van een keurmerk voorzien. Daarnaast is er het materiaal van de uitgevers. Ook de traditionele lesboeken kunnen prima gebruikt worden.

1. Presentatie

o4nt is ervan overtuigd dat ICT nieuwe mogelijkheden biedt voor het onderwijs in de Nederlandse taal. De presentatoren zullen concrete voorbeelden tonen en in discussie gaan met de deelnemers.

186