Examenkoorts? Toetsziek? De Evaluatheek NT2 biedt raad!

8. Nederlands als tweede taal

Ronde 6

Examenkoorts? Toetsziek? De Evaluatheek NT2 biedt raad!

Matthias Vienne,

Centrum voor Taal en Onderwijs, K. U. Leuven matthias.vienne@arts.kuleuven.be

De Evaluatheek NT2 is een online uitwisselingsplatform voor allerlei evaluatie-instrumenten NT2 en hét informatiepunt voor lesgevers rond allerlei aspecten van het evalueren van taalvaardigheid NT2.

Heb je weer maar eens nieuwe modules NT2 op jouw programma gekregen waarvoor je straks evaluaties moet afnemen? Voelen jouw cursisten zich niet helemaal comfortabel met de examens en wil je wat nieuwe ideeën om het evalueren anders aan te pakken? Of ben je pas gestart en heb je nog nooit eerder taalvaardigheid moeten evalueren? Benieuwd naar wat nieuwigheden als portfolio, zelfevaluatie, peer-assessment, permanente evaluatie kunnen betekenen voor jouw klas of centrum? Dan is www.nt2evaluatheek.be misschien iets voor jou.

Generische middelen

Op veel plaatsen te lande wordt er individueel of in werkgroepjes hard gewerkt aan nieuwe toetsen, examens en andere evaluatie-instrumenten NT2. Maar men heeft geen weet van elkaar en het vele werk wordt op veel plaatsen of momenten gewoon overgedaan. Goede evaluatie-instrumenten ontwikkelen vraagt tijd, en niet iedereen heeft evenveel tijd, inspiratie of ervaring om dat te doen. Waarom dan niet de krachten bundelen en van elkaars expertise en geleverd werk gebruik maken? Of die aanwenden ter inspiratie voor eigen werk als je geen zin hebt om de toetsen van iemand anders letterlijk over te nemen. Zou dit geen grote tijdsbesparing betekenen en een efficiëntere inzet van de middelen? Met de vrijgekomen tijd kunnen er dan vernieuwende evaluatie-instrumenten ontwikkeld worden voor bepaalde specifieke doeleinden of bepaalde niveaus waar er nog weinig of niets voor bestaat. Dankzij de www.nt2evaluatheek.be kan dergelijke uitwisseling nu met een eenvoudige reeks muis-klikken. Van en voor docenten.

Eerste Hulp Bij Evaluatiekwesties

De Evaluatheek NT2 bevat een databank voor evaluatie-instrumenten die ontwikkeld zijn in het veld of door andere instanties. Deze zijn op eenvoudige wijze en gratis

147

EENENTWINTIGSTE CONFERENTIE HET SCHOOLVAK NEDERLANDS

downloadbaar. Om te beletten dat cursisten of andere onbevoegden de evaluatieinstrumenten zouden kunnen afhalen, zitten ze allen netjes achter een login. Een registratie is dus nodig en neemt niet zoveel tijd in beslag. Je krijgt automatisch een bevestigingsmail van zodra je account actief is. Daarna kan je inloggen en gaan zoeken in de databank aan de hand van volgende zoekcriteria:

• Vaardigheid (lezen, luisteren, schrijven, spreken)

• Domein (werk (zoeken) en ondernemen; economische consumptie; mobiliteit; vrije tijd; media en sociale contacten; school en opvoeding kinderen; opleiding en (hoger) onderwijs; gezondheid; huisvesting en gezinsadministratie)

• Niveau (aansluitend bij de modulaire structuur van het aanbod die gebaseerd is op het Europees Referentiekader voor Moderne Vreemde Talen)

• Soort evaluatie: intaketoets, tussentijdse toets, eindtoets; individuele of klassikale afname; cursusafhankelijk of -onafhankelijk; observatie; zelfevaluatie, peer-assessment, co-assessment; portfolio; diagnostisch instrument; logboek; cursistvolgsysteem)

Hoe meer criteria je aanvinkt, hoe meer je je keuze verfijnt. In sommige gevallen kan je zoekresultaat nihil zijn omdat er nog geen evaluatie-instrumenten opgeladen zijn die aan je specifieke criteria beantwoorden.

Als je een geschikte toets vindt kan je die verder in detail bekijken en eventueel de bij-horende bestanden downloaden: audio- of videofragmenten, toetsbladen, scorewijzers, handleidingen...

Het kan besmettelijk zijn!

De Evaluatheek wordt maar interessant naarmate er meer evaluatie-instrumenten op komen. Het is slechts een boeiende uitwisselingsplaats als er niet alleen instrumenten worden afgehaald, maar ook opgeladen. Naarmate er meer instrumenten te vinden zijn, zullen er meer gebruikers komen en is de kans weer groter dat nieuwe evaluatieinstrumenten worden opgeladen. Je hoeft niet noodzakelijk nieuwe evaluatie-instrumenten te ontwikkelen als je iets aan de Evaluatheek NT2 wil toevoegen. Zet er ze op, die toetsen, en steek je collega's aan om hetzelfde te doen!

In ieder geval willen de inspectie, de pedagogische begeleiders van de netten en het Departement Onderwijs die deze dienstverlening aan het veld financieel mogelijk maakte, het delen van kennis en evaluatiematerialen op deze manier erg stimuleren. De website is work in progress. We sturen aan op uitwisseling en samenwerking zodat er op termijn voldoende evaluatievormen ter beschikking zullen zijn voor alle doelgroepsegmenten, alle toetsdoeleinden of alle evaluatiewijzen. Door de grote variatie aan alternatieven zal ook het fenomeen van het 'grijs draaien' van toetsen op de duur verdwijnen. We hopen in ieder geval dat het vele waardevolle werk dat vaak in de beslotenheid van een werkkamer of –groep verricht wordt eindelijk aan de oppervlakte komt en de waardering kan krijgen die het verdient.

148

8. Nederlands als tweede taal

Op het weegschaaltje?

Om alle schroom weg te nemen wordt er aan de opgeladen toetsen geen enkele beoordeling gekoppeld. Het staat iedereen vrij op deze site te zetten wat hij of zij goed, nodig of nuttig vindt. Dat betekent ook dat het Centrum voor Taal en Onderwijs (K.U.Leuven) enkel het digitale platform ter beschikking stelt, maar niet garant staat voor de kwaliteit van de opgeladen evaluatie-instrumenten. Dat blijft de verantwoordelijkheid van de auteur, ook wat het eventuele copyright betreft van gebruikte materialen. Er wordt enkel gevraagd om de instrumenten op te laden via een formulier en om dat formulier zo volledig en correct mogelijk in te vullen. Als dit niet gebeurt, wordt het zoeken achteraf wel erg moeilijk. Als je niet aangeeft dat de evaluatie zich afspeelt in het domein 'mobiliteit' bv. dan zal iemand die zoekt naar toetsen binnen dit thema, jouw evaluatie-instrument niet vinden.

Het is dan ook aan de gebruiker om zelf uit te maken welke evaluatie-instrumenten hij wil afhalen voor gebruik. Op deze wijze wordt het beoordelingvermogen van iedere gebruiker en zijn team aangesproken om die evaluatievorm te kiezen die het best past bij het gekozen doel van de evaluatie of bij de groep cursisten die geëvalueerd moeten worden. In het tweede onderdeel van de site, het informatiepunt evaluatie NT2, vind je alvast heel wat informatie, goede voorbeelden, checklists... die je kunnen helpen bij het vormen van een goed oordeel over het evaluatie-instrument dat je wil gebruiken of wil maken.

Bijsluiter

Het tweede luik van de Evaluatheek heeft als bedoeling heel veel te informeren over allerlei aspecten van het evalueren van taalvaardigheid. De informatie wordt weergegeven in vier onderdelen:

• Nieuwsrubriek met nieuwigheden van de site of van het veld van evaluatie: vorming, studiedagen, nieuwe producten of literatuur.

• Visie en goede voorbeelden. Naast een visietekst en een multimediale interactieve introductie in het evalueren van taalvaardigheid vind je goede voorbeelden van verschillende evaluatiewijzen.

• Praktische tips, checklist en stappenplannen. In dit gedeelte vind je allerlei tips en stappenplannen voor het ontwikkelen van evaluatie-instrumenten of voor het implementeren van een vernieuwde evaluatiepraktijk in een centrum. Je vindt er ook handig checklists voor het beoordelen van evaluatie-instrumenten.

• Achtergrondteksten en links. Wil je je verder verdiepen in evaluatie, dan vind je hier alvast wat interessante lectuur en heel wat links naar andere instellingen die bezig zijn met het evalueren van taalvaardigheid.

149

EENENTWINTIGSTE CONFERENTIE HET SCHOOLVAK NEDERLANDS

In Vlaanderen wordt niet gekozen voor centrale NT2 toetsen. Er moet dus meer ingezet worden op de bevordering en verspreiding van de deskundigheid om goede evaluatie-instrumenten te maken en af te nemen. Dit is zeker geen slechte keuze. Het nadenken over evaluatie en de te evalueren doelstellingen maakt van de docenten niet alleen betere evaluatoren maar ook betere lesgevers tout court. Op die manier wil de Evaluatheek NT2 bijdragen tot een goede les- en evaluatiepraktijk die erop gericht is het beste uit onze cursisten naar boven te halen.

Ronde 8

Een pleidooi voor chaotisch NT2-onderwijs

Joop Wammes

Hogeschool Inholland, afd. NT2, Diemen joop.wammes@inholland.nl

Tijdens deze sessie staan de verschillen centraal tussen – wat ik zal noemen – de lineaire vs. chaotische Nt2-methodologie. De lineaire benadering heeft een rijke historie. Een stap-na-stap aanpak is kenmerkend. Een ander kenmerk is een op taalniveaus gebaseerde onderwijsorganisatie. De indeling wordt dan meestal gebaseerd op is op niveautoetsen(20). Bij grotere Nt2-afdelingen (een afdeling met schakelklassen, inburgeringsonderwijs of eerste onthaal)(21) moet dan gedacht worden aan een onderwijsorganisatie, waarin een klas bestaat uit leerlingen van vergelijkbaar niveau. Is er sprake van slechts 1 of 2 Nt2-klassen, dan zal het gaan om het werken van qua taalniveau homogene groepen binnen de klas.

Daar staat tegenover dat de begrippen 'taakgericht', 'taalcompetenties' en 'buitenschools leren' steeds vaker worden gehoord, welke noties min of meer gekoppeld kunnen worden aan `non-lineair' of 'chaotisch' Nt2-onderwijs. Ik gebruik overigens de term 'chaotisch' zonder negatieve connotatie. Het doel van mijn interactieve presentatie is de verschillen tussen de lineaire en chaotische benadering duidelijk te maken aan

20 Een uitvoerige beschouwing over Nt2-toetsen wordt in deze stroom gegegeven door Matthias Vienne m.b.t. de Evaluatheek Nt2.

21 De termen 'schakelklassen' (internationale schakelklassen) is een in Nederland gangbaar begrip. Het gaat om leerlingen vanaf 12 jaar (beginners), die gedurende 1 jaar voorbereid worden op het volgen van regulier onderwijs. Ook wordt de term gebruikt voor buitenlandse aspirant-studenten van het Hoger Onderwijs, die zich op soortgelijke wijze dienen te voor te bereiden (zie stroom 'Hoger Onderwijs'). De term Inburgeraars' verwijst naar het onderwijs van volwassen nieuwkomers, uitgevoerd krachtens het Deltaplan Inburgering van het kabinet. De term 'eerste onthaal' verwijst naar beginnersonderwijs in Vlaanderen.

150