Van een stevige fundering naar hoge toppen: taalontwikkelend vakkenonderwijs en beleid

9. Taalbeleid hoger onderwijs

Halliday, M.A.K. & C.M.I.M. Matthiessen (2004). An introduction to functional grammar. London: Arnold.

Martin, J. & D. Rose (2008). Mapping genres: mailping culture. London: Continuum.

Rose, D. & J.R. Martin (2011). Learning to Write, Reading to Learn: Genre, knowledge and pedagogy in the Sydney School. London: Equinox.

Van der Leeuw, B. & T. Meestringa (2011a). "Eisen aan schrijfvaardigheid in de bovenbouw havo/vwo". In: Levende Talen 7ijdschrifi, jg. 12, nr. 2, p. 14-24.

Van der Leeuw, B. & C. Ravesloot (2012). Boekverslagen analyseren met het referentiekader taal. Enschede: SLO

Noten

1 Het symbool A staat in de functionele grammatica voor "gevolgd door". Het symbool benadrukt de stapsgewijze structuur van genres. Er zijn meestal een paar stappen nodig.

Ronde 5

Nora Bogaert

Centrum voor Taal en Onderwijs, KU Leuven Contact: nora.bogaert@arts.kuleuven.be

Van een stevige fundering naar hoge toppen: taalontwikkelend vakkenonderwijs en beleid

Om hun publiek in te wijden in wetenschap, technologie en techniek maken scholen en andere onderwijsinstellingen gebruik van 'cognitief-academische taal' (CAT, schooltaal). Het is een complexe taalvariëteit, voor alle leerders. Goed onderwijs besteedt dan ook de nodige zorg aan het verwerfbaar maken van CAT en aan het ontwikkelen van CAT-vaardigheden. Dat vergt de inzet van alle teamleden.

In deze presentatie wordt een taalontwikkelende aanpak omschreven voor de lessen van niet-taalvakleerkrachten/-docenten, aan de hand van een handvol concrete adviezen, gericht op het leggen van stevige (talige en andere) funderingen die leiden naar hoge toppen wat vakkennis en CAT-vaardigheden betreft. De voorgestelde praktijken dragen bij tot krachtige taalleeromgevingen, waarin principes zoals 'betekenisvolheid',

259

ZESENTWINTIGSTE CONFERENTIE HET SCHOOLVAK NEDERLANDS

`actie/interactie & reflectie' en 'rijk & positief leerklimaat' centraal staan, zonder de eigenheid van het vak aan te tasten of de vakdoelen in het gedrang te brengen. Tijdens de presentatie wordt ook aandacht besteed aan effectieve manieren om de voorgestelde praktijken beleidsmatig in te voeren en te verankeren.

Ronde 6

Fouke Jansen

Taal & Educatie / Levende Talen

Contact: info@docentenaanzetbijtaal.nl

Docenten aan zet bij taal in alle vakken

TAAI x VAK =

SUCCES'

www.docentenaanzetbijtaal.n1

1. Inleiding

Er zijn veel initiatieven op het terrein van taalvaardigheid en de invoering van de referentieniveaus van de commissie Meijerink, maar de (vak)docenten zelf bereiken, blijft achter. En juist de docenten zijn cruciaal in het op gang brengen van de taalontwikkeling van leerlingen. Die taalontwikkeling begint immers in de klas: de interactie tussen docent en leerling is cruciaal. Taalontwikkelend lesgeven is opgenomen als docent- competentie in de kennisbasis Nederlands, maar niet in die van de andere vakken. Docenten die de andere vakken onderwijzen, signaleren vaak wel dat sommige leerlingen vraagstellingen verkeerd begrijpen, niet in staat zijn om de juiste verbanden onder woorden te brengen en onnauwkeurig formuleren, maar ze zijn niet bij machte om zulke leerlingen op die punten in hun taalvaardigheid vooruit te helpen. Daarmee wordt hun rol te zeer beperkt tot selecteren in plaats van kwalificeren. Zittende docenten zijn immers (nog) niet geschoold in taalontwikkelend lesgeven en de scholing die er bestaat, wordt als vrij algemeen ervaren en staat soms veraf van de concrete lespraktijk.

260